De business software alliance, de vereniging die zichzelf de rol van softwarepolitie heeft toebedeeld, claimt dat ze per jaar een half miljard gulden misloopt omwille van het illegaal kopiëren en downloaden van software. 40% van alle zakelijk gebruikte software in Nederland zou illegaal zijn. De vereniging klaagt met name over een mentaliteitsprobleem: burgers, zo blijkt uit onderzoek, lijken het stelen van een reep chocolade uit een winkel crimineler te vinden dan het illegaal kopiëren of gebruiken van software. En ook de overheid wordt onvoldoende aandacht verweten, want ook zij mist hopen btw-inkomsten. Wellicht dat dit de politionele activiteiten van de BSA rechtvaardigt: de software producenten moeten wel in toenemende mate zelf toezien dat de wet gerespecteerd wordt vermits de overheid zich onvoldoende van deze taak vergewist. De toenemende acties van de BSA met tipgevers, aanmaningsbrieven, invallen van deurwaarders gedurende de laatste jaren, hoezeer ook gerechtvaardigd vanuit het standpunt van de softwarebranche, roepen echter heel wat vragen op vanuit economische hoek.

Het gratis downloaden van beschermde software kan, zoals burgers blijkbaar goed aanvoelen, niet vergeleken worden met het echte, reële stelen van een reep chocolade uit een winkel. Effectief behoort het illegaal kopiëren van software tot de categorie van "virtueel" stelen. Niemand wordt echt "beroofd": het stelen vermindert in niets de beschikbaarheid van het product voor anderen. Daarom ook dat heel wat software, ook commerciële, de zogenaamde "shareware", niet beschermd is, maar naar hartelust gekopiëerd mag worden, met eventueel een vrijwillige bijdrage achteraf. Heel wat anti-virus programma's zijn hier een voorbeeld van. De veronderstelling van de BSA dat de illegale kopieën automatisch ook gederfde inkomsten vertegenwoordigen, gaat dan ook niet op, meer nog het zou wel eens precies het omgekeerde kunnen zijn. Juist dankzij de vele illegale kopieën konden de nieuwe generaties van besturingssystemen, tekstverwerkers, browsers, en dergelijke meer sneller en gemakkelijker aan de vrouw gebracht worden. Als steeds weer de volledige prijs had moeten betaald worden voor elke nieuwe Windows-versie, zouden de meeste bedrijven en gebruikers nooit bereid geweest zijn steeds weer een nieuwe Windows-versie aan te schaffen. Ik wens Bill Gates en de zijnen veel succes met de verkoop van het nieuwe, extra beveiligde, Windows XP systeem dat straks slechts met een paswoord gebruikt zal kunnen worden nadat de gebruiker zich gemeld heeft bij Microsoft. Deze extreme beveiliging zou het gebruik van de nieuwe Windows-versie wel eens de nek kunnen omdraaien. Als de BSA slim is, kiest ze voor de zachte overtuigingsweg eerder dan het no-tolerance politiebeleid waar ze nu voor lijkt te kiezen. Anders zouden gebruikers wel eens kunnen afhaken onder het motto: "zeven vette jaren, zeven magere jaren, en zeven jaren voor ik mij nieuwe software aanschaf!".

Luc Soete