De neergang op de Amsterdamse beurs van het telecomaandeel Versatel dat amper 15 maanden geleden een aandeelwaarde had van zo'n fl 150 tot nog geen fl 5 begin deze week illustreert op prangende wijze de dramatische financiële teloorgang van de ICT (Informatie Communicatie Technologie) sector over het afgelopen jaar. Samen met de neergang van de vele dotcom bedrijven gedurende het afgelopen jaar, betekent deze recentere beursafgang van de telecomsector voor heel wat economische commentatoren het definitieve einde van de nieuwe economie en de herijking van geloof en vertrouwen in oude economische wetmatigheden. Zoals een recent editoriaal (30 juni) van NRC Handelsblad het stelde: "De nieuwe economie is als het nieuwe wasmiddel: het is nieuw omdat er nieuw op de verpakking staat. Maar overigens gelden onverkort de oude wetten." Was het maar zo...

Juist in tegenstelling tot deze zo zelfverzekerde commentaar bewijst de huidige malaise in de telecomsector dat de informatie- en communicatie-economie geregeerd wordt door onzekerheden, kuddereacties en "wetmatigheden" die weinig van doen hebben met traditionele economische inzichten, zoals die terug te vinden zijn in de standaard economische tekstboeken van de vorige eeuw; dat omwille van de specifieke karakteristieken van informatie (hoe verkoop ik informatie? wordt koper "eigenaar" of gebruiker? hoe garandeer ik betrouwbaarheid? wie is aansprakelijk? waar vind ik voor mij relevante informatie? etc.) en de netwerkexternaliteiten van communicatie (hoe meer aangeslotenen, hoe waardevoller) geld verdienen een hachelijke onderneming is, zodat op de eenvoudige vraag van hoe verdien ik geld met Internet weinigen tot op heden een afdoend antwoord hebben weten te vinden en al zeker niet met behulp van oude economische inzichten.

Dat geldt ook op het niveau van de macro-economie: ook hier lijken -- zoals tijdens de hoogdagen van de "nieuwe" economie vorig jaar -- de huidige laagdagen niet te rijmen met standaard macro-economische wetmatigheden.. Ik noem er twee: de oude economische wetmatigheid tussen geldcreatie en inflatie, en die tussen werkloosheid en inflatie. Volgens de eerste van deze twee beroemde economische wetmatigheden zou als gevolg van het zeer lakse monetaire beleid van de Amerikaanse Centrale Bank over het afgelopen decennium de Amerikaanse inflatie, in tegenstelling tot de Europese, sterk moeten zijn toegenomen. Volgens de tweede wetmatigheid zou de scherpe daling van de werkloosheid in de Verenigde Staten het afgelopen decennium - ver onder wat oorspronkelijk als het "natuurlijke" werkloosheidsniveau beschouwd werd - de inflatiedruk scherp aangewakkerd hebben. Wat ziet men sinds begin dit jaar? Precies het tegenovergestelde. Voor het eerst in de geschiedenis kan de Amerikaanse Centrale Bank het zich permitteren na een periode van dubbele cijfers in monetaire groei, een recessie te lijf te gaan met nog meer geld. De liquiditeit stroomt als het ware langs alle kanten uit de Amerikaanse economie. En wonder boven wonder blijft de Amerikaanse inflatie laag en blijven ook de inflatieverwachtingen op lange termijn binnen de Amerikaanse economie bijzonder laag. Voor de meeste "oude" economen kan dit niet. De tegenstelling met Europa is trouwens frappant. Op basis van bovenvermelde oude economische wetmatigheid haalt de Europese Centrale Bank de riem van het monetair beleid strak aan, de rente wordt niet noemenswaardig verlaagd, de werkloosheid blijft gemiddeld genomen voor de hele Europese Unie steken op een niveau van meer dan het dubbele van die van de Verenigde Staten en ... de inflatie neemt met rasse schreden toe. En zo lijkt niet de Verenigde Staten maar Europa af te stevenen op een oude macro-economische bekende: stagflatie: afnemende groei en toenemende inflatie.

Voor de Europese telecomsector die met zijn mobiel GSM succesverhaal disproportioneel heeft bijgedragen aan de Europese groei van de laatste jaren is dit een regelrechte ramp. Een sector die voor de meeste nationale Europese overheden een gouden melkkoe leek. En ik heb het dan niet louter over de, al dan niet volledige, privatisering van de oude PTT-staatsmonopolies in de jaren 90, de openbare veilingen van de UMTS-frekwenties vorig jaar, maar ook over de sterke toename in BTW-inkomsten voor de overheid van vaste en mobiele telefoontikken met het toenemend gebruik van Internet en mobiel bellen. Die melkkoe lijkt nu in heel wat gevallen leeggemolken, meer nog in sommige gevallen op sterven na dood. Met een periode van stagflatie in het verschiet is het dan ook niet verwonderlijk dat weinig private marktpartijen in de telecomsector nog bereid zijn te investeren in de essentiële, bijkomende lokale breedband infrastructuur of in een derde generatie mobielnet. Zo lijkt de cirkel rond. Europa is en blijft een oude economie geregeerd door oude economische wetmatigheden. Zoals de NRC het stelt: "Dat is behalve een geruststelling vooral een zorg. Het betekent dat we pas aan het begin van een grote sanering staan". Kortom, een geruststellende oude economie sanering. Het is maar wat je je lezers wil doen geloven. De informatie en communicatie economie ten top, niet?

Luc Soete